Specjalny program na 1 sierpnia
W 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego „Nowy Dzień” oraz „Graffiti” będą nadawane z Muzeum Powstania Warszawskiego - sala pod Liberatorem. Beata Cholewińska i Mariusz Abramowicz wysłuchają wspomnień Powstańców i porozmawiają z Łukaszem Ostoją-Kasprzyckim - jednym z najbardziej znanych przewodników po stolicy, którego profil na Instagramie „powarszawsku” śledzi bliska 150 tys. followersów.
Gośćmi specjalnymi Nowego Dnia będą dyrektor Muzeum dr Jan Ołdakowski, który opowie o dwudziestoletniej historii i roli Muzeum oraz Brodka - wokalistka, którą Muzeum Powstania Warszawskiego zaprosiło w tym roku do współpracy i powierzyło jej rolę kuratorki oraz dyrektorki artystycznej płyty o Warszawie zatytułowanej „WAWA”. Jest to album uświetniający 80. rocznicę Powstania Warszawskiego. „Graffiti” poprowadzi Marcin Fijołek a do wydania specjalnego zaprosił Rafała Trzaskowskiego - Prezydenta Warszawy.
Wyjątkowy reportaż o wyjątkowych ludziach
O godz. 18:00 - tuż przed „Wydarzeniami” o godz. 18:50 na antenie Polsat News swoją premierę będzie miał reportaż „Zgrupowanie Chrobry II” Magdaleny Mioduskiej, dziennikarki Polsat News. Dokument jest poświęcony pamięci wuja dziennikarki - Gerarda Niewiadomskiego „Pozornego” oraz wszystkich żołnierzy Zgrupowania „Chrobry II”. Odrobinę zapomniany „Chrobry II” był największym oddziałem Powstania Warszawskiego liczył ok 3200 powstańców a działał na pograniczu Śródmieścia i Woli.
- Dlaczego zainteresowałam się historią Zgrupowania Chrobry II? To był przypadek - wyjaśnia autorka reportażu, Magdalena Mioduska. - Po śmierci wuja Gerarda, brata mojej babci, jako pamiątkę po nim otrzymałam książkę dr Katarzyny Utrackiej „Zgrupowanie AK Chrobry II”, a w niej odręczne zapiski wuja, jako komentarze do umieszczonych fotografii i wspomnień. Zapragnęłam poznać losy tych ludzi i pójść dalej śladami zapisków „Pozornego” - dodaje dziennikarka.
Poruszające historie Powstańców
Magdalena Mioduska wraz z dr Katarzyną Utracką odwiedzają istniejące do dziś budynki, które stanowiły ważne punkty działań obronnych. „Chrobry II” zaciekle broniło placówek wzdłuż ul. Towarowej. Z archiwalnego wywiadu ze Zbigniewem Jerzym Brymem ps. „Zdunin” - Dowódcy 3 kompanii Zgrupowania Chrobry II z 2005 r. znajdującego się w zbiorach Muzeum Powstania Warszawskiego dowiadujemy się, że w czasie jednego z ataków na Kurzą Stopkę - młodziutki Gerard Niewiadomski został ranny w głowę i w warunkach polowych prof. Kosakowski wykonywał trepanację jego czaszki po tym jak „Pozornego” wyciągnięto go spod stosu zabitych kolegów. Na terenie walk Chrobrego II poległ właśnie najmłodszy Powstaniec - 11-letni Wojtuś Zalewski ps. „Orzeł biały”. W czasie Powstania Warszawskiego, z całego Zgrupowania Chrobry II poległo ok. 600 Powstańców.
W reportażu dziennikarka przywołuje historię Mirosława Biernackiego ps. „Generał”, kpt. Antoniego Czajkowskiego „Badura” jedynego kapelana, który walczył z bronią w ręku i pełnił posługę duszpasterską, Stanisławy Palolog ps. „Zofia”, która przed wybuchem wojny była komendantką policji żeńskiej, niedawno zmarłej Zofii Czekalskiej „Sosenki” - sanitariuszki.
Ponad 300 relacji i protokołów z dowodami zbrodni
4 sierpnia o godz. 18:15 w Polsat News wyemitujemy kolejny reportaż naszego dziennikarza. „Klucze” to reportaż Stanisława Wryka, dziennikarza Polsat News i wnuka Edwarda Serwańskiego inicjatora akcji „Iskra Dog” dokumentującej zbrodnie hitlerowskie dokonane na żołnierzach i ludności cywilnej Powstania Warszawskiego. Dr Bogumił Rudawski z Instytutu Zachodniego opowiada o grupie konspiratorów o kryptonimie Iskra Dog. Zebrano ponad 300 relacji - czasem potwierdzane odciskiem palca, ale w większości podpisane szyfrem. Zgromadzone protokoły zeznań zakopano w blaszanej bańce po mleku w Brwinowie. Protokoły te znalazły się w materiale dowodowym wykorzystanym w procesie w Norymberdze i pomogły skazać zbrodniarzy wojennych.
Stanisław Wryk zebrał wspomnienia cywilów m.in. Janiny Iwańskiej, Danuty Charkiewicz-Topolska, Tadeusza Kurmanowicza, którzy przeżyli rzeź Woli i Ochoty oraz marsz i obóz Dulag 121 w Pruszkowie. Chociaż wówczas mieli po kilka, kilkanaście lat do dziś pamiętają każdy szczegół: zapach palonych ciał, hałdy zamordowanych ludzi, głód i trudy marszu do Pruszkowa. W reportażu wykorzystano archiwalne zdjęcia, które można obejrzeć w muzeum oraz tytułowe klucze. - Ludzie wysiadając z pociągu stawali na rampie i wyrzucali klucze do warszawskich mieszkań. To był rodzaj pożegnania z przeszłością i dowód, że wypędzeni mają świadomość, że nie mają, do czego wracać - mówi Małgorzata Bojanowska, dyr. Muzeum Dulag 121 w Pruszkowie. Do obozu w Pruszkowie trafiło od 340 tys. do 650 tys. Dokonywano tam twardej selekcji: tych, którzy nadawali się do pracy wywożono do obozów pracy przymusowej, podejrzanych o udział w Powstaniu Warszawskim wywożono do obozów koncentracyjnych.
Autorzy reportażu przywołują też akty odwagi lekarzy, sanitariuszek i personelu pomocniczego, który starał się pomagać a nawet wyprowadzać więźniów zgromadzonych w pruszkowskim obozie przejściowym. Szacuje się, że nawet 100 tys. ludzi udało się uratować dzięki polskiemu personelowi.
Czwartek 1 sierpnia w Polsat News:
„Nowy Dzień” - godz. 6:00
„Graffiti” - godz. 7:40
„Zgrupowanie Chrobry II” - godz. 18:00
Niedziela 4 sierpnia w Polsat News:
„Klucze” - godz. 18:15